Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 603/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 6 czerwca 2024r., sygn. akt II K 976/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacja Prokuratora

Błąd w ustaleniach faktycznych mogący mieć wpływ na treść wyroku a polegający na uznaniu przez Sąd I instancji, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że oskarżona dopuściła się zarzucanego jej czynu co nastąpiło w wyniku bezkrytycznego dania wiary wyjaśnieniom oskarżonej w sytuacji gdy bezsporne jest, że oskarżona zamawiała kurtki w firmie odzieżowej PPHU (...) nie mając zamiaru zapłacić za otrzymane produkty co potwierdza fakt zamawiania kolejnych kurtek łącznie w ilości 105 sztuk w czasie gdy płatność poprzedniej faktury nie była jeszcze wymagana wykorzystując wydłużone terminy płatności należności za faktury zatem działanie takie wykazuje, że wprowadzała ona pokrzywdzonego w błąd poprzez gwarancje zapłaty i tworzyła w pokrzywdzonym przekonanie, że jej działalność gospodarcza przynosi zyski i dokonuje kolejnych zakupów w sytuacji gdy od samego początku nie miała zamiaru zapłaty należności co w konsekwencji nastąpiło albowiem nawet pomimo upływu kilku lat od otrzymania produktów, nie zapłaciła należności i prowadzona egzekucja była bezskuteczna a gdyby nie działała w zamiarze osiągniecia korzyści majątkowej to nie sprzedane kurtki zwróciła by pokrzywdzonemu.

Apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

Obraza przepisów postepowania, która miała wpływ na wydanie zaskarżonego wyroku, a to przede wszystkim:

- naruszenia art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego bez przedstawienia procesu rozumowania oraz argumentów jakie doprowadziły do uznania je za wiarygodne

- bezpodstawne uznanie wyjaśnień oskarżonej za wiarygodne, podczas gdy z okoliczności jej postepowania wynika jednoznacznie, iż oskarżona działała z zamiarem oszukania oskarżycieli posiłkowych co jednoznacznie potwierdza także jej dalsze postępowanie po wniesieniu aktu oskarżenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty obu apelacji w zasadzie kwestionują dokonaną przez sąd meriti ocenę dowodów a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych co do tego, że oskarżona nie działała z zamiarem bezpośrednim doprowadzenia oskarżycieli posiłkowych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Stąd też zostaną one omówione wspólnie.

Oczywiście bezsporne jest, że oskarżona A. D. zamówiła w firmie oskarżycieli posiłkowych PPHU (...) kurtki, za które nie uiściła zapłaty.

Nie można jednak zgodzić się z zarzutem prokuratora co do błędu w ustaleniach faktycznych.

Nie dostrzegł skarżący, że z zeznań oskarżyciela posiłkowego J. J. ( k. 22 ) wynika, iż oskarżona zawarła z firmą (...) umowę na dostawę kolekcji za pośrednictwem Internetu, że z umowy wynika, iż nie można zwrócić dostarczonego towaru. Jak również to, że nie zamawiała ona już kolejnych dostaw, a realizowanie dostaw partiami następowało w wykonaniu wcześniej już zawartego kontraktu.

Z zeznań J. J. złożonych na rozprawie ( k. 88 ) nie wynika aby firma (...) przed zawarciem kontraktu z oskarżoną dokonywała sprawdzenia jej sytuacji finansowej. Stwierdził jedynie: „nasz przedstawiciel mówił, że pani prowadzi sklep stacjonarny z odzieżą” podał także, że już w trakcie postepowania odkryli w firmie, ze wcześniej działał pod tym adresem w K. inny podmiot, który również nie zapłacił im za faktury ale uzyskali za nie pieniądze z ubezpieczenia i nie składali zawiadomienia.

Należy jeszcze zauważyć, że zawiadomienie w niniejszej sprawie pokrzywdzony złożył w lutym 2023r., a więc ponad 3 lata od daty zdarzenia.

Oskarżona natomiast wyjaśniła ( k. 62 – 63 ), że po zamówieniu odzieży w firmie (...) załamała się sprzedaż w jej butiku, nastąpił „wysyp” podobnych kurtek w Internecie a ceny były bardzo niskie.

Bezsporne jest to, że w 2020r. oskarżona zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej a 2019 rok zamknęła ze stratą.

Nie sposób jest w realiach niniejszej sprawy stwierdzić, że oskarżona A. D. już w chwili zawarcia umowy z firmą (...) miała zamiar oszukańczego działania.

Zdaniem sądu okręgowego postępowanie pokrzywdzonego w niniejszej sprawie świadczy o tym, że zawierając umowę z oskarżoną kierował się on ryzykiem gospodarczym a nie uzależniał tejże umowy od sytuacji materialnej oskarżonej i tego czy wywiąże się ona i w terminie z zaciągniętego zobowiązania.

Warto zauważyć, że termin pierwszej faktury wystawionej przez firmę (...) wypadał na dzień 29 września 2019r. i mimo niezapłacenia należności z tej faktury firma ta zrealizowała na rzecz oskarżonej jeszcze dwie dostawy kurtek w dniach 4 października i 8 października 2019r. ( faktury nr (...), k. 7 – 8 ). Nie bez znaczenia jest przy tym, że obie te faktury są na znacznie wyższe kwoty, niż poprzednie dwie dostawy – odpowiednio 15.131,61zł. i 22.403,71zł. można zatem przypuszczać, iż pokrzywdzeni niejako godzili się z tym, iż oskarżona może im nie zapłacić za dostarczone kurtki ( których przecież w razie niesprzedania nie mogła zwrócić ) a rekompensatę otrzymają z firmy ubezpieczającej transakcje.

Tym samym w ocenie sądu okręgowego oskarżonej nie można przypisać wypełnienia znamion występku z art. 286§1 k.k.

Art.286§1kk określa odpowiedzialność za przestępstwo oszustwa. Zachowanie karalne opisane w znamionach przestępstwa z art.286§1kk jest działaniem złożonym i może przybierać trojaką postać: wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego, wyzyskania błędu tej osoby , wyzyskania jej niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Powszechnie przyjmuje się, że przepis art.286§1kk nie wymaga aby dla wprowadzenia w błąd sprawca podejmował szczególne czynności polegające na działaniu podstępnym lub chytrym. Dla uznania, że mamy do czynienia z wprowadzeniem w błąd wystarczające jest każde jakiekolwiek działanie, które może doprowadzić do powstania błędnego wyobrażenia o rzeczywistości u osoby rozporządzającej mieniem. Przedmiotem działania mającego na celu wprowadzenie w błąd może być np. informacja dotycząca stanu majątkowego sprawcy ( w tym przypadku prowadzonej przez oskarżonych firmy ), dane dotyczące jego obecnych możliwości finansowych.

W wyroku z dnia 24 czerwca 2009r., sygn. WA 16/09 ( opublik. w Prok. i Pr. z 2009r. z.11-12, poz.8 ) Sąd Najwyższy stwierdził, iż określone w art. 286 k.k. przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Powyższe ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym. Zamiar bezpośredni winien obejmować zarówno cel, jak i sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Przypisując sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k., należy wykazać, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę (względnie wyzyskuje błąd), ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzania mieniem i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion. Mając powyższe uwagi na względzie stwierdzić należy, że w odniesieniu do przestępstwa oszustwa popełnionego czynem ciągłym ( a taki zarzut powinien był być postawiony oskarżonej w tej sprawie), w stosunkach handlowych związanych z kupnem i zapłatą za towar, sprawca musi chcieć popełnić to przestępstwo w określony sposób w momencie zawierania umowy, lub w chwili odbioru towaru – musi działać z góry powziętym bezpośrednim zamiarem obejmującym każdą z transakcji wchodzących w skład czynu ciągłego i obejmować swoim zamiarem wszystko co się dzieje aż do momentu niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

Oskarżonej A. D. z cała pewnością nie można przypisać tak rozumianego zamiaru bezpośredniego.

Podstawowym kryterium rozgraniczającym oszustwo od niewywiązania się ze zobowiązania o charakterze cywilno-prawnym jest istnienie w chwili zawierania umowy wymaganego przez przepis karny zamiaru bezpośredniego o szczególnym zabarwieniu. Nie każda przecież, nawet nierzetelna realizacja stosunku zobowiązaniowego oznacza automatycznie zrealizowanie znamion oszustwa. Zamiar ten po stronie sprawcy musi istnieć już w momencie podejmowania dyspozycji majątkowej. W wyroku z dnia 21 listopada 2007r. sygn. VKK 66/07 ( opublik. w LEX nr 351207 ) Sad Najwyższy stwierdza nawet, że „Aby przypisać sprawcy popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. konieczne jest ustalenie spełnienia znamion strony podmiotowej czynu polegającej na tym, iż sprawca już w momencie złożenia zamówienia na dostawę towaru z odroczonym terminem płatności określonym w wystawionej fakturze lub w czasie odbioru towaru miał zamiar niezwrócenia należności, doprowadzając w ten sposób kontrahenta umowy do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia go w błąd”.

Oszustwo należy do grupy przestępstw o określonym celu, które opisane są w taki sposób, że do znamion strony podmiotowej należy nie tylko zespół zjawisk psychicznych zrelacjonowany od strony przedmiotowej danego przestępstwa. W tym wypadku znamiona strony podmiotowej wybiegają niejako poza zachowanie zewnętrzne, nadając mu sens szczególny bez, którego to zachowanie z punktu widzenia prawa karnego jest obojętne. Przestępstwa tej grupy charakteryzują się tym, ze sprawca podejmuje swoje działanie z wyobrażeniem pożądanej dla niego sytuacji, która z tego działania miałaby wyniknąć ( I. Andrejew w „Ustawowe znamiona czynu”, Warszawa 1978r, s.208-209). Treścią celu działania sprawcy oszustwa jest korzyść majątkowa ujmowana szeroko ( zalicza się do niej współczesne i przyszłe przysporzenia mienia, spodziewane korzyści majątkowe, ogólne polepszenie sytuacji majątkowej, itp.). Charakterystyczny dla strony podmiotowej oszustwa zamiar bezpośredni musi obejmować także sam sposób działania zmierzającego do zrealizowania określonego w przepisie celu. Chodzi o to, że sprawca musi chcieć użyć tego określonego sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i taki cel musi również przyświecać realizowaniu w obrany sposób każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa. Jeżeli więc chociażby jeden z tych elementów nie jest objęty świadomością sprawcy to nie ma oszustwa i jeśli sprawca któregoś z nich nie chce a tylko się na niego godzi, to również nie ma oszustwa ( D.Pleńska i O. Górniok w System Prawa Karnego. Tom IV, Ossolineum 1989, s.418-419). Sprawca czynu z art.286§1kk musi zatem działać z kierunkowym zamiarem o szczególnym zabarwieniu (dolus coloratus) obejmującym zarówno cel, jak też sposób działania. Musi chcieć wprowadzić w błąd pokrzywdzonego, wykorzystać błąd albo wyzyskać niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Pokrzywdzony musi być tym samym nieświadomy co do takiego oszukańczego zamiaru, brak wiedzy, brak informacji, wiara w zapewnienia i gwarancje, których sprawca nie zamierza dotrzymać w sytuacji, gdy pokrzywdzony nie ma przesłanek do własnej oceny co do nieprawdziwości zapewnień i faktycznej niemożności dotrzymania zobowiązań, gdy nie wchodzi w grę akceptacja przez pokrzywdzonego aktualnie utrzymującego się niekorzystnego stanu rzeczy ( np. zaległości płatniczych) na zasadzie ryzyka.

Wyżej już wskazano, że oskarżona żadnych oszukańczych działań nie podejmowała a zachowanie pokrzywdzonych nie było wynikiem jakiegokolwiek wprowadzenia w błąd

Reasumując stwierdzić należy, że sprawca przestępstwa oszustwa już w momencie złożenia zamówienia z kredytem kupieckim lub w czasie odbioru towaru musi mieć zamiar niedokonania zapłaty a zamiar ten musi być faktem, który nie może być domniemywany. Tak jak każdy inny fakt procesowy musi być udowodniony i to ponad wszelka wątpliwość.

Mając powyższe na uwadze zarzuty obu apelacji należało uznać za niezasadne.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powyżej już wskazano, iż sąd okręgowy nie uwzględnił zarzutów obu wywiedzionych apelacji. Stad też zawarty w nich wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

We wcześniejszym fragmencie uzasadnienia przedstawiono już powody nie uwzględnienia zarzutów apelacji wywiedzionych przez prokuratora i oskarżyciela posiłkowego. Nie znalazł też sąd okręgowy żadnych okoliczności do kwestionowania zapadłego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Mając na względzie przepisy art. 636§1 i §2 k.p.k. sąd okręgowy kosztami postepowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa uznając, że obciążanie oskarżyciela posiłkowego kwotą 10zł. ( połowy zryczałtowanych wydatków postępowania odwoławczego ) jest niecelowe.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uniewinnienie oskarżonej

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uniewinnienie oskarżonej

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana