Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie :

Przewodniczący – Sędzia Robert Bednarczyk

Protokolant Joanna Szmel

po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2025r.

sprawy A. B. ur. (...) we W.

s. J., M. z domu F.

obwinionego z art. 141 k.w.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bolesławcu

z dnia 29 kwietnia 2025 r. sygn. akt II W 675/24

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnia obwinionego A. B. od popełnienia zarzuconego mu czyny a kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 456/25

UZASADNIENIE

A. B. obwiniony został o to, że w dniu 6 kwietnia 2024 r. około godziny 15:00 w B. przy ul. (...) w miejscu publicznym wywołał zgorszenie u osób, które obserwowały zgromadzenie w ten sposób, że będąc organizatorem i prowadząc to zgromadzenie zaprezentował na banerze nieprzyzwoite treści, tj. obraz przedstawiający zakrwawiony i rozszarpany płód ludzki.tj. o czyn z art. 141 k.w.

Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2025r. w sprawie II W 456/25 Sąd Rejonowy w Bolesławcu uznał obwinionego A. B. za winnego tego, że w dniu 6 kwietnia 2024 r. około godziny 15:00 w B. przy ul. (...) w miejscu publicznym podczas zgromadzenia, którego był organizatorem i prowadzącym, umieścił wielkoformatowy baner prezentujący nieprzyzwoite treści, tj. obraz przedstawiający zakrwawiony i rozszarpany płód ludzki, na którym znajdował się napis „aborcja w 8 tygodniu ciąży”, tj. czynu wyczerpującego znamiona wykroczenia z art. 141 k.w. i za to na podstawie art. 141 k.w. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 400 zł, obciążył obwinionego zryczałtowanymi wydatkami postępowania w wysokości 70 zł (siedemdziesięciu złotych) oraz wymierzył mu opłatę w wysokości 40 zł.

Apelację od powyższego wyroku złożył obrońca obwinionego. Zarzucając naruszenie prawa materialnego: art. 141 KW w związku z art. 1 KW, polegające na:

-rozszerzającej wykładni znamienia ustawowego „umieszcza w miejscu publicznym”, przez wadliwe przyjęcie, że chwilowa prezentacja transparentu wyczerpuje znamię umieszczenia go w miejscu publicznym;

-rozszerzającej wykładni wyrażenia ustawowego „nieprzyzwoity rysunek” przez wadliwe przyjęcie, że ocenie przez pryzmat przyzwoitości podlega zachowanie sprawcy (in casu: naruszanie godności zwłok ludzkich), podczas gdy poprawna wykładnia przepisu odnosi znamię nieprzyzwoitości wyłącznie do samej treści rysunku, a prezentowanego rysunku nie można uznać za nieprzyzwoity sam w sobie;

-rozszerzającej wykładni wyrażenia ustawowego „nieprzyzwoity ” przez wadliwe przyjęcie, że odnosi się ono do sprzeczności z szeroko pojętymi i nieokreślonymi normami kulturowymi, obyczajowymi i zasadami współżycia społecznego, prowadzące do złamania zasady określoności czynu zabronionego; art. 1 KW w związku z art. 10 ust. 1 i ust. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i art. 54 ust. 1 Konstytucji RP polegający na błędnym przypisaniu bezprawności i społecznej szkodliwości publicznemu wyrażaniu poglądów na temat dopuszczalności aborcji w ramach poprawnie zgłoszonego zgromadzenia publicznego, wyrażającego sprzeciw wobec aborcji, a przyjęte do tego celu środki miały na celu nie wywołanie zgorszenia, ale upodmiotowienie ofiar art. 7 § 1 KW przez odmowę jego zastosowania i przyjęcie, że nie zaistniała usprawiedliwiona nieświadomość obwinionego co do tego, że czyn jest zagrożony karą, choć obwiniony miał podstawy do takiego założenia, ponieważ w wielu podobnych sprawach sądy powszechne, w tym Sąd Najwyższy uznawały, że zachowanie to nie wypełnia znamion art. 141 KW oraz błędy w ustaleniach faktycznych podnoszone niezależnie od ww. błędów prawa materialnego, a polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że: obwiniony przygotował i doprowadził do prezentowania przez krótki czas transparentu będącego przedmiotem oceny Sądu, podczas gdy fakt ten nie wynika z żadnego z przeprowadzonych dowodów i nie ma oparcia w uzasadnieniu wyroku, obwiniony umyślnie popełnił czyn zabroniony, podczas gdy fakt ten nie wynika z żadnego z przeprowadzonych dowodów i nie ma oparcia w uzasadnieniu wyroku, zaś z całości materiału dowodowego, w szczególności materiałów fotograficznych i wideo, zeznań świadków wynika, że obwiniony kierował się zamiarem działania obywatelskiego w obronie praw podstawowych i godności człowieka, w ramach uzasadnionych wolnością słowa i gromadzenia się, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego Wyroku przez uniewinnienie Obwinionego od zarzucanego mu czynu.

Apelacja jest zasadna.

Zawarty w apelacji zarzut 1 jest zasadny, co zgodnie z art. 436 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpow czyni niecelowym rozpoznanie pozostałych zarzutów. Podnieść w tej materii należy, że w judykaturze brak jest jednomyślności w zakresie penalizacji zarzuconego obwinionemu zachowania. Prócz bowiem orzeczeń, na jakie powołuje się skarżący Sąd Najwyższy rozstrzygał przedmiotowe zagadnienie odmiennie, opowiadając się za karaniem takich działań (por. post. z dnia 12 października 2023 r., I KK 50/23, LEX nr 3720505, z dnia 16 lutego 2023 r., I KK 471/22, LEX nr 3549705). Sąd Rejonowy dostrzegł te rozbieżności orzecznicze i zagadnienie poddał gruntownej analizie, przestrzegając przy tym zasady samodzielności jurysdykcyjnej. Nie uszło uwadze tegoż Sądu to, że w polskim porządku prawnym nie znajduje zastosowania zasada precedensów co oznacza, że sąd orzekający nie jest związany wyrażonymi przez Sąd Najwyższy poglądami prawnymi w innych, nawet tożsamych przedmiotowo sprawach. Oczywiście autorytet orzeczniczy Sądu Najwyższego obliguje do wzięcia pod rozwagę prezentowanych przez ten Sąd poglądów, niemniej jednak nie mają one charakteru wiążącego. Oznacza to powinność dokonywania przez sąd orzekający każdorazowo własnych rozważań zwłaszcza gdy- jak w realiach przedmiotowej sprawy- istnieją rozbieżności w judykatach Sądu Najwyższego.

W art. 141 kw penalizowane jest zachowanie, polegające na umieszczenie w miejscu publicznym nieprzyzwoitego napisu, rysunku lub ogłoszenia, jednakże nie istnieje definicja legalna pojęcia ,,nieprzyzwoity. Wedle Słownika języka polskiego PWN nieprzyzwoity, to ,,łamiący swoim zachowaniem panujące normy obyczajowe”, ,,niezgodny z panującymi normami obyczajowymi”. Desygnatem tej nazwy zatem aktualne normy obyczajowe, jakie- co oczywiste- ulegają zmianom. Dotyczy to nie tylko poglądów na przedmiotowe zagadnienie, lecz również szeroko pojmowanej kultury i sztuki, w tym obrazów, plakatów, rzeźb i innych instalacji artystycznych, lecz również innych zagadnień społecznych. Synonimami słowa „nieprzyzwoity” są według tego słownika wyrażenia nieobyczajny, nieskromny, wszeteczny, nieprzystojny, brudny, bezwstydny i bezecny. O tym jednak, czy dane zachowanie jest nieprzyzwoite nie decyduje stopień wrażliwości pojedynczego odbiorcy a tym bardziej poglądy społeczne, religijne czy polityczne takiego odbiorcy, lecz – jak zostało wyżej podniesione- powszechnie istniejące normy obyczajowe. Nie sposób zasadnie wywodzić, że prezentowanie w przestrzeni publicznej obrazu, przedstawiającego zakrwawiony i rozszarpany płód ludzki jest działaniem nieprzyzwoitym w rozumieniu art. 141 kw, choć przedstawiona w nim treść jest drastyczna, szokująca, a nawet oburzająca. Wskazać bowiem należy, że mieści się ona w granicach swobody wypowiedzi, zaś omawiany przepis nie może być interpretowany rozszerzająco, bo w takiej sytuacji stanie się on źródłem niedopuszczalnej cenzury. Sąd w pełni akceptuje wyrażony w wyroku SN z dnia 6 grudnia 2022 r. (V KK 483/21, LEX nr 3558758 pogląd, w świetle którego zdecydowanie sprzeciwić należy się wartościowaniu wypowiedzi obwinionego, jaką było umieszczenie obrazów zakrwawionego płodu ludzkiego oraz innych zwłok ludzkich w przestrzeni publicznej, ze względu na jego poziom merytoryczny, brak znaczenia dla problemu, którego dotyczy debata, gdy przy tym ten argument budzi dodatkowo negatywne emocje społeczne. Stanowi to element debaty publicznej w demokratycznym społeczeństwie, a prawo karne nie może być traktowane jako sposób odpowiedzi na wszystko, co sprawia niektórym przykrość, czy ich niepokoi. Łączy się to bezpośrednio z kontekstem działania obwinionego, jego wolnością prezentacji poglądów społecznych oraz tym, że działania takie, choć są przez część odbiorców odbierane w kategoriach nieobyczajności, to jednak przez innych odbiorców za takie nie są uważane. Nie można zatem twierdzić, że zachowanie obwinionego było niezgodne z panującymi normami obyczajowymi, skoro za zgodne z takimi normami uznawane jest ono przez znaczną część społeczności. W tym miejscu wskazać należy, że powszechnie znanym jest fakt istniejącego co najmniej dualizmu społecznego w kwestii dopuszczalności aborcji. Konkludując stwierdzić należy, że skoro zarzucone obwinionemu działanie było niezgodne z normami obyczajowymi tylko części odbiorców a co za tym idzie nie naruszało powszechnych w tym zakresie norm, skoro obwiniony, jak każdy obywatel, ma prawo do okazywania swoich poglądów społecznych w ramach wolności przekonań i swobody ich wyrażania i skoro niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca w szeroko pojmowanym prawie karnym, to zarzucony czyn nie wyczerpuje zespołu ustawowych znamion czynu zabronionego. W efekcie Sąd, doceniając wkład intelektualny Sądu Rejonowego, zobligowany był do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia obwinionego.